नेपाली अर्थतन्त्र, बजारको स्थिति: सस्तो र महङ्गो बीच प्रतिस्पर्धा
काठमाडौं । २२ चैत्र – नेपाली बजारमा हालका दिनहरूमा मूल्यवृद्धि र आपूर्ति श्रृंखलाका व्यवधानहरूले आर्थिक असमानता गहिरो बनाएको छ । दैनिक उपभोगका वस्तुहरूको मूल्यमा निरन्तर वृद्धि हुँदै जानु र उपभोक्ताको क्रयशक्तिमा गिरावट आउनु, बजारको स्थायित्व र उपभोक्ता कल्याणका लागि प्रमुख चिन्ताका विषय बनेका छन् । कृषी उत्पादन र आयातित वस्तुहरूको मूल्यमा अनियन्त्रित वृद्धि भएका कारण सामान्य नागरिकको जीवनस्तरमा नकरात्मक प्रभाव परेको छ ।
यद्यपि सरकारद्वारा सार्वजनिक नीतिहरूमा सामान्य सुधारका प्रयास भइरहेका छन् । बजारको अस्थिरता र आर्थिक असमानताले संकट निम्त्याएको छ । यसरी आमूल परिवर्तनको मार्ग नअपनाउने हो भने अझै ठूलो चुनौतीको रूपमा खडा हुने देखिन्छ । उपभोक्ताले सस्तो वस्तु खोज्ने प्रयासगर्दा पनि बजारमा महँगो मूल्यको सामाग्रीको अत्यधिक उपस्थितिले उनीहरूको खरिद क्षमतामा दबाब सिर्जना गरेको छ ।
बजार असमानतामा सामञ्जस्य ल्याउनका लागि सरकारी र निजी क्षेत्रबीच सहकार्यको आवश्यकता अझै निहित छ । यसमा समतामूलक वितरण र उत्पादन स्रोतहरूको समान पहुँचका लागि स्पष्ट र द्रुत निर्णय लिन आवश्यकता छ । यसर्थ, राज्य र अन्य सम्बन्धित निकायहरूले बजारको उचित व्यवस्थापन र आर्थिक न्याय सुनिश्चित गर्न कुनै विशेष चासो देखाएका छैनन् ।
यदि यी समस्याहरूको समाधान तात्कालिक रूपमा नगरेमा, बजारमा असमानता र मूल्यवृद्धिको प्रवृत्ति अझ तीव्र हुने सम्भावना छ । जसले उपभोक्ताको जीवनस्तरलाई थप चुनौतीपूर्ण बनाउनेछ । यस्तो अवस्थाबाट बच्नका लागि दीर्घकालीन नीतिगत निर्णय र राजनीतिक इच्छाशक्तिको आवश्यकता अत्यधिक महत्त्वपूर्ण छ ।